Методические рекомендации

Метадычныя рэкамендацыі для работы

са слабапаспявючымі навучэнцамі

Прыкметы адставання - пачатак непаспяховасці вучняў

1. Вучань не можа сказаць, у чым цяжкасць задачы, намеціць план яе рашэння, вырашыць задачу самастойна, паказаць, што атрымана новага ў выніку яе рашэння. Вучань не можа адказаць на пытанні па тэксце, сказаць, што новага ён з яго пазнаў. Гэтыя прыкметы могуць быць выяўленыя пры вырашэнні задач, чытанні тэкстаў і слуханні тлумачэння настаўніка.

2. Вучань не задае пытанняў па сутнасці вывучаемага матэрялу, не робіць спроб знайсці і не чытае дадатковых да падручніка крыніц. Гэтыя прыкметы праяўляюцца пры рашэнні задач, успрыманні тэкстаў, у тыя моманты, калі настаўнік рэкамендуе літаратуру для чытання.

3. Вучань неактыўны і не слухае ў тыя моманты ўрока, калі ідзе пошук, патрабуецца напружанне думкі, пераадоленне цяжкасцяў. Гэтыя прыкметы могуць быць заўважаныя пры вырашэнні задач, пры ўспрыманні тлумачэння настаўніка, у сітуацыі выбару па жаданню задання для самастойнай працы.

4. Вучань не рэагуе эмацыйна (мімікай і жэстамі) на поспехі і няўдачы, не можа даць ацэнку сваёй працы, не кантралюе сябе.

5. Вучань не можа растлумачыць мэту выкананага ім практыкавання, сказаць, на якое правіла яно дадзена, не выконвае прадпісанняў правіла, прапускае дзеянні, блытае іх парадак, не можа праверыць атрыманы вынік і ход працы. Гэтыя прыкметы праяўляюцца пры выкананні практыкаванняў, а таксама пры выкананні дзеянняў у складзе больш складанай дзейнасці.

6. Вучань не можа нагадаць азначэнні паняццяў, формул, доказаў, не можа, выкладаючы сістэму паняццяў, адысці ад гатовага тэксту; не разумее тэксту, пабудаванага на вывучанай сістэме паняццяў. Гэтыя прыкметы праяўляюцца пры пастаноўцы навучэнцам адпаведных пытанняў.

У дадзеным выпадку пазначаны не тыя прыкметы, па якіх робяцца высновы аб вучне, а тыя, якія сігналізуюць аб тым, на якога навучэнца і на якія яго дзеянні трэба звярнуць увагу ў ходзе навучання, з тым, каб папярэдзіць развіццё непаспяховасці.

Асноўныя спосабы выяўлення адставанняў навучэнцаў

• назіранні за рэакцыямі навучэнцаў на цяжкасці ў працы, на поспехі і няўдачы;

• пытанні настаўніка і яго патрабаванні сфармуляваць тое ці іншае палажэнне;

• навучальныя самастойныя работы ў класе. Пры правядзенні са-самастойных работ настаўнік атрымлівае матэрыял для меркавання як аб выніках дзейнасці, так і аб ходзе яе праходжання. Ён назірае за работай вучняў, выслухоўвае і адказвае на іх пытанні, часам дапамагае.

Асноўныя прыкметы непаспяховасці вучняў

1. Наяўнасць прабелаў у фактычных ведах і спецыяльных для дадзенага прадмета уменнях, якія не дазваляюць ахарактарызаваць істотныя элементы вывучаемых паняццяў, законаў, тэорый, а таксама ажыццявіць неабходныя практычныя дзеянні.

2. Наяўнасць прабелаў у навыках вучэбна-пазнавальнай дзейнасці, якія зніжаюць тэмп працы настолькі, што вучань не можа за адведзены час авалодаць неабходным аб'ёмам ведаў, уменняў і навыкаў

3. Недастатковы ўзровень развіцця і выхаванасці асобасных якасцяў, якія не дазваляе вучню праяўляць самастойнасць, настойлівасць, арганізаванасць і іншыя якасці, неабходныя для паспяховага вучэння.

Аптымальная сістэма мер па аказанні дапамогі непаспяваючаму школьніку

1. Дапамога ў планаванні вучэбнай дзейнасці (планаванне паўтарэння і выканання мінімуму практыкаванняў для ліквідацыі прабелаў, алгарытмізацыі вучэбнай дзейнасці па аналізе і ліквідацыі тыповых памылак і інш.).

2. Дадатковае інструктаванне падчас вучэбнай дзейнасці.

3. Стымуляванне вучэбнай дзейнасці (заахвочванне, стварэнне сітуацыі поспеху, падахвочванне да актыўнайпрацы і інш.).

4. Кантроль за вучэбнай дзейнасцю (больш частае апытанне вучня, праверка ўсіх дамашніх заданняў, актывізацыя самакантролю ў вучэбнай дзейнасці і інш.).

5. Розныя формы ўзаемадапамогі.

6. Дадатковыя заняткі настаўніка з вучнем.

Меры папярэджання непаспяховасці вучня

1. Усебаковае павышэнне эфектыўнасці кожнага ўрока.

2. Фарміраванне пазнавальнай цікавасці да вучэння і станоўчых матываў.

3. Індывідуальны падыход да вучня.

4. Спецыяльная сістэма дамашніх заданняў.

5. Узмацненне працы з бацькамі.

6. Прыцягненне вучнёўскага актыву да барацьбы па павышэнню адказнасці вучня за вучобу.


 Памятка для працуючых з непаспяваючымінавучэнцамі

1. Прозвішча, імя, імя па бацьку вучня.

2. Клас.

3. Па якіх прадметах не паспявае.

4. Паводзіны вучня.

5. Прычыны, якія прывялі да дрэннай паспяховасці.

6. Якія сродкі (дыдактычныя, выхаваўчыя, навучальныя, пазакласныя, дадатковыя заняткі) выкарыстоўваюць у працы з вучнем.

7. Хто прыцягнуты да работы па пераадоленню непаспяховасці вучня.

8. Колькі часу ўжо доўжыцца гэтая праца.

9. Якія змены назіраюцца, ці ёсць вынікі працы.

 Метады стымулявання вучняў у мэтах папярэджання адставання і непаспяховасці

1. Асаблівы падыход да асвятлення вучэбнага матэрыялу, характар ​​яго прэзентацыі:

а) эмацыйна-вобразны;

б) аналітычны (тлумачальны);

в) дзелавы;

г) незвычайны.

2. Выкарыстанне, паказ, падкрэсліванне розных элементаў, прывабных бакоў зместу:

а) важнасць асобных частак;

б) цяжкасць, складанасць;

в) навізна, пазнавальнасць матэрыялу;

г) гістарызм, сучасныя дасягненні навукі;

д) цікавыя факты, супярэчнасці, парадоксы.

3. Заданні з цікавым зместам, займальнымі пытаннямі.

4. Паказ значнасці ведаў, уменняў:

а) грамадскай

б) асобаснай

 5. Міжпрадметныя сувязі

  1. 1. Мэтавая ўстаноўка на працу, яе кароткая характарыстыка, пастаноўка задач
  2. 2. Прад'яўленне патрабаванняў да навучэнцаў. Па змесце: да дысцыпліны, да працы; па форме: разгорнутыя, згорнутыя (ўказанні, заўвагі, міміка); адзіныя і індывідуальна-групавыя, агульныя і дэталёвыя, прамыя і ўскосныя.
  3. 3. Характар ​​дзейнасці (які капіруе, рэпрадуктыўны, творчы)
  4. 4. Стварэнне сітуацый рознага характару: інтэлектуальнага, ігравога, эмацыйнага.
  5. 5. Аналіз памылак і аказанне неабходнай дапамогі.

6. Кантроль за дзейнасцю вучня (пільны, беглы), узаема- і самакантроль, ацэнка.

7. Дакладнае выкарыстанне ТСН, нагляднасці, дыдактычных матэрыялаў, маляўнічых дапамог і г.д.

1. Паказ дасягненняў і недахопаў у развіцці асобы, праяўленне даверу да сіл і магчымасцяў навучэнцаў.

2. Праяўленне асабістага стаўлення настаўніка да вучня, класу, выказванне ўласнай думкі.

3. Праяўленне настаўнікам уласных якасцяў, дадзеных асобы (у плане зносін, эрудыцыі, адносіны да прадмета, дзелавых якасцяў ...) і падахвочванне навучэнцаў да падобных праяўленняў.

4. Арганізацыя сяброўскіх узаемаадносін у калектыве (узаемаправерка, абмен думкамі, узаемадапамога)

Аказанне дапамогі слабапаспяваючым навучэнцам на ўроку

Этапы ўрока

Віды дапамогі ў вучэнні

У працэсе кантролю за падрыхтаванасцю навучэнцаў

 

• Стварэнне атмасферы асаблівай добразычлівасці пры апытанні.

• Зніжэнне тэмпу апытання, дазвол даўжэй рыхтавацца каля дошкі.

• Прапанова навучэнцам прыкладнага плана адказу.

• Дазвол карыстацца нагляднымі дапаможнікамі, якія дапамагаюць выкладаць сутнасць з'явы.

• Стымуляванне ацэнкай, узбадзёрваннем, пахвалой

Пры арганізацыі самастойнай работы

 

•Выбар для груп слабапаспяваючых найбольш рацыянальнай сістэмы практыкаванняў, а не механічнае павелічэнне іх колькасці.

• Больш падрабязнае тлумачэнне паслядоўнасці выканання задання.

• Папярэджанне аб магчымых цяжкасцях, выкарыстанне картак-кансультацый, картак з планам дзеянняў.

• Спасылка на аналагічнае заданне, выкананае раней.

• Напамінанне прыёму і спосабу выканання задання.

• Інструктаванне аб рацыянальных шляхах выканання заданняў, патрабаваннях да іх афармлення.

У ходзе самастойнай работы на ўроку

 

• Разбіўка заданняў на дозы, этапы, вылучэнне ў складаных заданнях шэрагу простых.

• Указанне на неабходнасць актуалізаваць тое ці іншае правіла.

• Спасылка на правілы і ўласцівасці, якія неабходныя для вырашэння задач, практыкаванняў.

• Стымуляванне самастойных дзеянняў слабапаспяваючых..

• Больш пільны кантроль за іх дзейнасцю, указанне на памылкі, праверка, выпраўленне.

Аказанне дапамогі слабапаспяваючаму навучэнцу на ўроку

 

Сістэма работы па фарміраванні станоўчых адносін да вучобы ў слабапаспяваючыхх школьнікаў

Фарміруемыя адносіны

Стаўленне да зместу вучэбнага матэрыялу

Найбольж лёгкі займальны матэрыял незалежна ад яго важнасці, значнасці

Займальны матэрыял, які тычыцца сутнасці вывучаемага

Істотны, важны, але непрывабны матэрыял

Стаўленне да працэсу вучэння (засваення ведаў)

Дзейнічае настаўнік - вучань толькі ўспрымае

Вядучым застаецца настаўнік, вучань удзельнічае ў асобных звёнах працэсу

Вядучым становіцца вучань, настаўнік удзельнічае ў асобных звёнах працэсу

Вучань дзейнічае самастойна

Стаўленне да сябе, да сваіх сіл

Заахвочванне поспехаў у вучобе, працы, не патрабуючых намаганняў

Заахвочванне поспеху ў працы, якая патрабуе некаторых намаганняў

Заахвочванне поспеху ў працы, якая патрабуе значных намаганняў

Стаўленне да настаўніка (калектыву)

Падкрэсленая аб'ектыўнасць, нейтралітэт

Добразычлівасць, увага, асабістае размяшчэнне, дапамога, спагада

Выкарыстанне асуджэння нароўні з добразычлівасцю, дапамогай і інш.

Прафілактыка непаспяховасці

Этапы ўрока

 

Акцэнты ў навучанні

 

У працэсе кантролю за падрыхтаванасцю навучэнцаў

 

Спецыяльна кантраляваць засваенне пытанняў, якія звычайна выклікаюць у навучэнцаў найбольшыя цяжкасці. Старанна аналізаваць і сістэматызаваць памылкі, якія дапускаюцца вучнямі ў вусных адказах, пісьмовых работах, выявіць тыповыя для класа і канцэнтраваць увагу на іх ліквідацыі. Кантраляваць засваенне матэрыялу вучнямі, якія прапусцілі папярэднія ўрокі. Па заканчэнні засваення тэмы ці раздзелу, абагульняць вынікі засваення асноўных паняццяў, законаў, правілаў, уменняў і навыкаў школьнікамі, выяўляць прычыны адставання.

Пры выкладанні новага матэрыялу

 

Абавязкова правяраць у ходзе ўрока ступень разумення вучнямі асноўных элементаў выкладаемага матэрыялу. Стымуляваць пытанні з боку вучняў пры цяжкасцях у засваенні вучэбнага матэрыялу. Прымяняць сродкі падтрымання цікавасці да засваення ведаў. Забяспечваць разнастайнасць метадаў навучання, якія дазваляюць ўсім навучэнцам актыўна засвойваць матэрыял

У ходзе самастойнай работы вучняў на ўроку

 

Падбіраць для самастойнай работы заданні па найбольш істотным, складаным і цяжкім раздзелам вучэбнага матэрыялу, імкнучыся меншай колькасцю практыкаванняў, але пададзеных у пэўнай сістэме, дасягнуць большага эфекту. Уключаць у змест самастойнай працы практыкаванні па ліквідацыі памылак, дапушчаных пры адказах і ў пісьмовых работах. Інструктаваць аб парадку выканання працы. Стымуляваць пастаноўку пытанняў да настаўніка пры цяжкасцях ў самастойнай працы. Умела аказваць дапамогу вучням у працы, усяляк развіваць іх самастойнасць. Вучыць уменням планаваць працу, выконваць яе ў належным тэмпе і ажыццяўляць кантроль.

Пры арганізацыі самастойнай працы па-за класам

 

Забяспечыць у ходзе дамашняй працы паўтарэнне пройдзенага, канцэнтруючы ўвагу на найбольш істотных элементах праграмы, якія выклікаюць звычайна найбольшыя цяжкасці. Сістэматычна даваць дамашнія заданні па працы над тыповымі памылкамі. Выразна інструктаваць навучэнцаў аб парадку выканання дамашніх работ, правяраць ступень разумення гэтых інструкцый слабапаспяваючымі школьнікамі. Узгадніць аб'ём дамашніх заданняў з іншымі настаўнікамі класа, выключаючы перагрузку, асабліва слабапаспяваючых вучняў.